بعضی ویژگی های مدارس دوره ابتدایی و راهنمایی در ژاپن
1-در ژاپن، سرایدار وجود ندارد و وظیفه تمیز نگه داشتن مدارس حتی سرویس های بهداشتی به صورت گروهی به دانش آموزان سپرده می شود.سوجی (پاکسازی مقدس) به زمان ۱۵ دقیقه ای در روز گفته می شود که همه فعالیت های بچه ها متوقف شده و همه به تمیز کردن مدرسه کمک می کنند.
مدارس ژاپن خدمتکار ندارند . بچه ها همه راهروها، کلاس ها و حیاط مدرسه را بعد از ناهار و قبل از رفتن به خانه جارو کشیده و تمیز می کنند. آنها حتی پنجره ها و توالت ها را هم تمیز کرده و سطل های زباله را هم تخلیه می کنند.
۲- آنها اعتقاد دارند که تحصیل فقط یاد دادن درس های مختلف به دانش آموزان نیست، همکاری با دیگران، اخلاقیات، حس مسئولیت پذیری و رفتار اجتماعی نیز بخشی از آن است. با این روش دانش آموزان می فهمند که اگر کثیف کاری انجام دهند خودشان موظف به تمیز کردن آن هستند به همین ترتیب سعی می کنند همه چیز را تمیز نگه دارند و همین امر منجر می شود به ظهور نسل ژاپنی که فروتن و مشتاق پاکیزگی است.
دانش آموزان ژاپنی از سال اول تا ششم ابتدایی باید اصول اخلاقی در برخورد با مردم را بیاموزند.آموزشِ مسئولیت پذیری با دادن مسئولیت های کوچک به کودکان مثل پرورش یک گل و وادار به پاسخگویی نسبت به این مسئولیت
3- از سال اول تا سوم مقدماتی هیچ نوع امتحانی وجود ندارد ؟ چون هدف از آموزش و پروش القای مفاهیم و ساختن شخصیت است و نه امتحان و اجبار
4- در مدارس ژاپن به دانش‌آموزان نمره داده نمی شود و ارزیابی بصورت گروهی انجام میشود و گروه باید تلاش کند که همه در سطح خوبی قرار بگیرند؟
5-همه بچه های دبستانی در مدرسه غذا می خورند. دانش آموزان ژاپنی در کلاس درس غذای خود را میل می کنند (هیچ بوفه یا کافه تریایی در مدارس ژاپن وجود ندارد) و خودشان به آماده کردن و سرو غذا کمک می کنند. غذا در سینی های مخصوص استیل توسط دانش آموزانی که لباس و دستکش مخصوص پوشیده اند، سرو می شود. غذا معمولاً در آشپزخانه ای که در طبقه اول مدرسه قرار گرفته است درست شده و بعد به کلاس های منتقل می شود. کودکان در مدرسه بعد از یک وعده غذایی دندانهای خود را مسواک میزنند و تمیز میکنند ؟ آنها از سنین پایین به حفظ سلامتی خود اهمیت میدهند. دانش آموزان در ژاپن نیم ساعت طول میکشد تا وعده غذایی خود را تمام کنند به این دلیل که مطمئن شوند غذا به درستی هضم شده است. وقتی که درباره این نگرانی ها پرسیده میشود ، آنها میگویند که این دانش آموزان آینده ژاپن هستند !
6-دانش آموزان بطور اجباری و رایگان مورد آزمایشات پزشکی قرار میگیرند. شنوایی، بینایی، و سیستم تنفسی آنها چک میشود. دندانپزشکان، دندانهای آنها را معاینه میکنند. نمونه ادرار آنها جهت تشخیص دیابت و عفونتهای ادراری به آزمایشگاه فرستاده میشود.
7- حقوق یک معلم در ژاپن حداقل 7000 دلار در ماه است
8-مربیان و معلمان تمام کودکان ژاپنی خانم هستند و حتی از مادرانشان دلسوزترند. هنگامی که مدارس تعطیل می‌شوند دانش‌آموزان گریه میکنند؟
9-برنامه های ویژه ای برای شاد نگهداشتن دانش آموزان در مدارس ژاپن در نظر گرفته می شود.
10-بچه های ژاپنی معمولاً بیشتر به اردوهای آموزشی می روند تا بچه های امریکایی. آنها را معمولاً برای کشت یا برداشت سیب زمینی و برنج به مزارع می برند. در بعضی مناطق بچه های کلاس پنجمی را به اردوی اسکی و بچه های کلاس ششمی را به هیروشیما می برند. یکی از اردوهای مدرسه ای رایج در توکیو یک تور یک روزه
به مناطق جنگ جهانی دوم که تونلی 1.6 کیلومتری زیر زمین است و تور یک روزه به دیزنی لند توکیو می باشد. حدود ۳۰ روز سال تحصیلی آنها در اردو، جشن های فرهنگی و سایر مراسم ها هستند
11-هزینه آموزش در تمام مدارس روستاها و شهرها یکسان است
12-در مدارس ژاپن، گروه های ویژه ای مثل شاگرد اول ها، با استعدادها، پیشتازان و فرزانگان وجود ندارد و همه می توانند در اردوها و برنامه های مختلف شرکت کنند
13-همه دانش آموزان با هر شکل و قیافه و وضعیت مالی و استعداد در هر جای کشور (پایتخت و شهر و روستا) به طور یکسان آموزش می بینند و مدارس تیزهوشان یا مدارس ویژه وجود ندارد. در ژاپن استعداد ها شناسایی می شود و بعد از دوره راهنمایی تفکیک ها صورت می گیرد. به کسی به خاطر یک استعداد خاص نسبت به دیگران بهای خاصی داده نمیشه چون هر کدام از دانش آموزان در زمینه خاصی استعداد دارند
14-در مدارس ژاپن، شادی و سر و صدا و جنجال موج میزند و کسی با چوب و کتک و فحش و تشر مانع از خوشحالی و جیغ و داد و تحرک بچه ها نمی شود.
15-یک روز مدرسه در ژاپن از ۸ صبح تا ۳ بعدازظهر طول می کشد اما در روزهای مختلف متفاوت است. بااینکه طول روز مدرسه به نسبت امریکا بلندتر است اما دانش آموزان ژاپنی معمولاً وقت آزاد و زنگ تفریح های بیشتری دارند. کلوب های ورزشی حتی برای دانش آموزان ابتدایی گاهی بچه ها را صبح خیلی زود به مدرسه کشانده و باعث می شود تا ۶ یا ۷ عصر هم آنجا بمانند.
16-ژاپنی ها اصلا از خرج کردن برای تجهیز مدارس ابایی ندارند و بودجه های هنگفتی صرف تجهیز مدارس به کتابخانه، آزمایشگاه، زمین بازی، وسایل ورزشی، استخر شنا، سالن نمایش، وسائل سمعی و بصیری و حتی گلخانه می شود
17-ژاپن فقط به 9 سال تحصیلات اجباری نیاز دارد. سیستم آموزشی ژاپن از شش سال دوران ابتدایی، سه سال راهنمایی و سه سال دبیرستان تشکیل می شود.
18-حدود 87.6 درصد از همه دانش آموزان در مدارس دولتی درس می خوانند. بعضی خانواده ها نیمی از درآمد خود را صرف مدارس غیردولتی برای فرزندان خود می کنند.
19-بچه های کوچک کلاه های رنگی سر می گذارند و علامت هایی به شانه هایشان وصل می کنند که سال تحصیلی آنها را نشان می دهد. در دبستان، معمولاً دانش آموزتن یونیفرم تن نمی کنند اما برای دوره متوسطه و دبیرستان پوشیدن یونیفرم الزامی است. یونیفرم پسرها یک کت کتانی آبی با شلوار همخوان با آن و یونیفرم دخترها دامن تک رنگ یا چهارخانه تا زانو و یک بلوز سفید ساده یا بلوز سفید با یقه ملوانی است.
یونیفرم تابستان و زمستان دانش آموزان ژاپنی با هم متفاوت است. همانطور که انتظار می رود بچه ها سعی می کنند یونیفرم هایشان را به شکلی متفاوت بپوشند
20-در کلاس درس های مدارس ژاپن وسیله گرمایش یا سرمایش وجود ندارد. در زمستان، دانش آموزان با کت و کاپشن و کلاه و دستکش سر کلاس می نشینند. گاهی بینی و گوش هایشان قرمز می شود و بخار تنفسشان را می توانند ببینند. در ماه جولای کلاس های گرم که حتی یک پنکه هم در آن وجود ندارد را تحمل می کنند
بعضی ویژگی های مدارس دوره ابتدایی و راهنمایی در فنلاند
در فنلاند محتوای درسی واحدی به مدارس اعلام نمی‌شود و تنها یک چهارچوب کلی به مدارس برای تدریس داده می شود. معلمان هر مدرسه می‌توانند محتوایی که خودشان مناسب می‌دانند را بر مبنای این چهارچوب طراحی و آموزش دهند.
یکی دیگر از ویژگی‌های بارز نظام آموزشی فنلاند، توجه به تک تک دانش آموزان و تلاش برای جلوگیری از ترک تحصیل است. در بیشتر کشورهای دنیا، دشواری دروس برای برخی از دانش‌آموزان که توانایی ذهنی کمتری برخوردارند موجب سرخوردگی و در نهایت ترک تحصیل آنها میشود.
در فنلاند سیستم آموزشی به گونه ای طراحی شده که امکان ترک تحصیل در آن تقریباً به صفر می رسد. اگر دانش آموزی در درس خاصی ضعف داشته باشد، معلم در کلاس توجه ویژه ای به نیازهای او کرده و حتی ساعات زیادتری را برای تدریس به او اختصاص می دهد. آمار نشان می دهد 30 درصد از دانش‌آموزان در مدارس فنلاند در طول 9 سال نخست تحصیل مورد حمایت ویژه معلم خود قرار میگیرند. همچنین روانشناس و مشاور مدرسه به دانش آموزانی که در مدرسه با مشکلات آموزشی روبرو هستند کمک می کنند.
مدارس در فنلاند دولتی و کاملاً رایگان هستند. شمار دانش‌آموزان در کلاس‌های درس در فنلاند بسیار کمتر از متوسط جهانی است. به این ترتیب امکان ارتباط مؤثر بین معلم و دانش‌آموزان و امکان توجه بیشتر معلم به تک تک دانش آموزان فراهم میشود. همچنین در درس‌های عملی، حداکثر 16 دانش‌آموز در کلاس حضور دارد و به این ترتیب امکان بهره‌گیری بهتر از تجهیزات و آموزش بیشتر فراهم می‌گردد.
دوره ابتدایی در فنلاند شش سال است. معمولاً کودکان هر 6 سال را با یک معلم می‌گذرانند. بچه‌ها معلم خود را با نام کوچک صدا می‌کند، در سر کلاس‌ها می‌توانند دمپایی به پا کنند و خلاصه اینکه کار و هوایی بسیار دوستانه در کلاس‌ها جریان دارد. در دورة ابتدایی خبری از تکلیف خانه و امتحان نیست. تنها در دوره دبیرستان، آن‌هم به شکل محدود و نه چندان رسمی، تکلیف خانه و امتحان وجود دارد. بچه ها در وقت آزاد خود به تفریح، ورزش یا فعالیت های هنری می پردازند.
منزلت والای معلمان در فنلاند
معلمان در جامعه فنلاند شان و منزلتی هم رده با پزشکان و وکلا دارند. تمامی معلمان در این کشور دارای مدرک کارشناسی ارشد هستند و معمولاً از میان 10 درصد ممتاز فارغ‌التحصیلان دانشگاه انتخاب می‌شوند. همچنین معلمان حقوق و مزایای بسیار بالایی دارند. آنها هر روز تنها چهار ساعت تدریس میکنند و البته هر هفته باید دو ساعت در کلاس‌های آموزش ضمن خدمت شرکت کنند. شغل معلمی از شغل های پرطرفدار در فنلاند است و کثیری از شهروندان متقاضی خدمت درآن هستند.